Του Αντώνη Μπαρτζάκου
H απώλεια του «Τιτανικού» το 1912 απέδειξε πως τα στοιχεία της φύσεως είναι πολλές φορές πιό δυνατά από την επιστήμη του ανθρώπου. Από τους 2228 επιβάτες του υπερωκεανείου αυτού, που δεν πρόλαβε να τερματίσει το παρθενικό του ταξίδι, οι 1523 βρήκαν φρικτό θάνατο στα παγωμένα νερά του Ατλαντικού Ωκεανού. Πολλοί ήταν Μοντρεαλίτες. Τέσσερις ήταν 'Ελληνες. Στην έρευνα του ΑΝΤΩΝΗ ΜΠΑΡΤΖΑΚΟΥ και στα κείμενα που ακολουθούν παρουσιάζεται, σε όλη της την έκταση, η ανείπωτη αυτή τραγωδία και αποκαλύπτονται νέα στοιχεία, άγνωστα ως τώρα, για το συγκλονιστικό δράμα των πολυαρίθμων θυμάτων της.
'Ηταν η 10η Απριλίου 1912.
Ποτέ πριν, στην ιστορία του εμπορικού ναυτικού, ολοκλήρου του κόσμου, δεν είχε αποπλεύσει από λιμάνι ένα τόσο μεγάλο και τέλειο υπερωκεάνειο. 'Ηταν μήκους 270 μέτρων, πλάτους 28 μέτρων, χωρητικότητος 40.000 τόννων, εκτοπίσματος 66.000 τόννων ύδατος, είχε τουρμπίνες μηχανής δυνάμεως 50.000 ίππων, 3 έλικες για την προώθησή του και μπορούσε να αναπτύξει ταχύτητα 24-25 κόμβων. Ένα αληθινά υπέροχο καράβι, επιβλητικό με τα χαλύβδινα πλευρά του και τις λαμαρίνες του. 'Ενας σύγχρονος Λεβιάθαν.
Το θεωρούσαν όχι μόνο το μεγαλύτερο πλοίο του κόσμου, αλλά και το ασφαλέστερο. Οι τεχνικοί των ναυπηγείων «Χάρλαντ και Γουόλφ» του Μπέλφαστ, το είχαν δώσει διπύθμενα και το είχαν διαιρέσει σε δεκαέξη στεγανά διαμερίσματα που το έκαναν, όπως ήταν η γενική πεποίθεση, αβύθιστο.
Οι ναυπηγοί δηλαδή, στα τρία ολόκληρα χρόνια που χρειάσθηκαν για την καθέλκυσή του, για λογαριασμό της ατμοπλοϊκής εταιρείας «Γουάϊτ Στάρ Λάϊνς», είχαν κατασκευάσει τον «Τιτανικό» σαν μια πελώρια σωσίβια λέμβο. Παράλληλα είχαν φροντίσει να τον κάνουν σαν ένα τεράστιο πλωτό παλάτι. Τα διάφορα διαμερίσματά του ήταν πλούσια στολισμένα και παρουσίαζαν διακοσμήσεις από κάθε στυλ και κάθε περίοδο.
Το στυλ που επικρατούσε στα αναπαυτήρια ήταν της εποχής του Λουδοβίκου 15ου. Στις αίθουσες υποδοχής, οι ταπετσαρίες ήταν φτιαγμένες από το ωραιότερο μετάξι και τα φατνώματα από το τελειότερο είδος της ξυλογλυπτικής τέχνης.
Για πολλές ώρες μετά τον απόπλου, κόσμος πηγαινοερχόταν ακόμη στούς πολλούς διαδρόμους και στις εσωτερικές κλίμακες του υπερωκεανείου, τακτοποιούνταν στις καμπίνες, ζητούσε πληροφορίες από τα μέλη του πληρώματος. Παρόμοιες σκηνές επαναλήφθηκαν το ίδιο βράδυ στο Χερβούργο (Σέρμπουργκ) της Γαλλίας και την επομένη ημέρα, 11 Απριλίου, στο Κουήνσταουν της Ιρλανδίας, όπου το πλοίο έκανε ενδιάμεσες στάσεις για να πάρει επιβάτες και ταχυδρομικούς σάκκους.
Στο σαλπάρισμά του από το Κουήνσταουν, λίγο μετά το μεσημέρι της 11ης Απριλίου και στο ταξίδι του στον Ατλαντικό Ωκεανό, ο «Τιτανικός» μετέφερε 2228 άτομα -- 1320 επιβάτες και 908 άνδρες του πληρώματος. Κυβερνήτης ήταν ο πλοίαρχος Τζων 'Εντουαρντ Σμίθ, ηλικίας 62 ετών, ένας έμπειρος και δοκιμασμένος ναυτικός, με πολλά χρόνια υπηρεσίας με την «Γουάϊτ Στάρ Λάϊνς».
Από τους επιβάτες, 337 ήταν της Α' θέσεως, 271 της Β' θέσεως και 712 της Γ' θέσεως. Οι τελευταίοι ήταν κυρίως μετανάστες για τον Νέο Κόσμο.
ΡΕΚΟΡ ΤΑΧΥΤΗΤΟΣ
Ο «Τιτανικός» έπλεε στα ανοιχτά.
Οι επιβάτες του απολάμβαναν μιαν άνετη, πολυτελή ζωή στο ταξίδι τους για τις ακτές της βορειοαμερικανικής ηπείρου. Η ταχύτητα του πλοίου ήταν επίσης μεγάλη, πράγμα που τους ευχαριστούσε ιδιαίτερα. Οι αξιωματικοί του υπερωκεανείου είχαν οδηγίες να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να σπάσουν κάθε προηγούμενο ρεκόρ.
Ανάμεσα στους επιβάτες ήταν πολλοί Μοντρεαλίτες. Επίσης, ήταν και τέσσερις 'Ελληνες μετανάστες για τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίοι ταξίδευαν με εισιτήριο 3ης θέσεως.
Η Κυριακή της 14ης Απριλίου, η τρίτη μέρα του ταξιδίου, κύλησε ήρεμα. Η νύχτα ήταν ήσυχη και η θάλασσα λάδι. Έκανε κρύο. Η θερμοκρασία είχε πέσει στον ένα βαθμό κάτω από το μηδέν.
Ο «Τιτανικός» έπλεε άνετα, αλλά ολοταχώς -22 κόμβοι- 400 μίλια νοτιοανατολικά του Κέηπ Ρέης της Νέας Γης (Νιουφάουντλαντ). Ο ασυρματιστής, πράγμα που το αγνοούσαν οι επιβάτες, είχε ήδη λάβει σήματα κινδύνου από άλλα πλοία που έπλεαν στην περιοχή: «Προσοχή! Παρουσία παγοβούνων». Τα έδωσε στη γέφυρα. Η ταχύτητα όμως δεν ελαττώθηκε, όπως έπρεπε. Τα προφυλακτικά μέτρα που ελήφθησαν για να αντιμετωπισθεί ο κίνδυνος, ήταν ελάχιστα. Κυάλια δεν δόθηκαν στους σκοπούς που βρίσκονταν στο παρατηρητήριο, πάνω στην κόφα. Ο πλοίαρχος Σμίθ, όπως κατέθεσε αργότερα ένας επιβάτης, δεν ήταν στη γέφυρα, αλλά στην τραπεζαρία, όπου απολάμβανε το τρίωρο δείπνο με τους «εκατομμυριούχους» της πρώτης θέσεως, της θέσεως στην οποία συναντούσε κανείς, ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει η αμερικανική, η καναδική και η βρεταννική αστική τάξη: τους Θάγιερ, τους 'Αστορ, τους Χάρπερ, τους Γκουγκενχάϊμ, τους Στράους, τους Μόλσον, τους 'Αλλισον τους Χέης...
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ:
«ΑΝ ΕΧΕΙΣ ΤΥΧΗ ΔΙΑΒΑΙΝΕ...»
H επίσημη λίστα των επιβατών του «Τιτανικού» αναφέρει πως ανάμεσά τους ήταν και τέσσερις Eλληνες.
Ήταν ο Aπόστολος Xρονόπουλος και ο αδερφός του Δημήτρης Χρονόπουλος, ο Παναγιώτης Λ. Λυμπερόπουλος και ο Bασίλης Kατάβελας.
Όλοι κατάγονταν από το χωριό Aη-Σώστης της Aνδρίτσαινας Mεσσηνίας. Kαι είχαν ξεκινήσει μαζί. «Ωστε να φθάσουμε», όπως είχαν πει, «στην Aμερική σε οκτώ μέρες, με το καινούργιο υπερωκεάνιο που όλοι λένε πως είναι αβύθιστο».
Eίχαν ηλικία από 18 έως 35 χρόνων. Στο Χερβούργο της Γαλλίας, άλλαξαν τα εισιτήριά που είχαν βγάλει για να ταξιδέψουν με άλλο πλοίο.
«Nα πάμε με τον Tιτανικό!», είπαν.
Και πήγαν.
Kοινή μοίρα μέχρι το τέλος.
ΠΑΓΟΒΟΥΝΟ!
Κανένας δεν ανησυχούσε. Το υπερωκεάνειο είχε ναυπηγηθεί με τέτοιο τρόπο που ήταν αβύθιστο. Ο αριθμός των ναυαγοσωστικών λέμβων του ήταν περιωρισμένος: 16. 'Οσες, δηλαδή, υποχρεωνόταν από νόμο της εποχής, παρότι μπορούσε να φέρει 32 με δυνατότητα μεταφοράς 60 ατόμων για κάθε μια από αυτές. Δεν χρειάζονταν πολλές. Ο χώρος που έπιαναν χρησιμοποιήθηκε για την καλύτερη εξυπηρέτηση των επιβατών. 'Ολοι πίστευαν πως η καλύτερη σωσίβια λέμβος σε περίπτωση ανάγκης, ήταν ο ίδιος ο «Τιτανικός».
Στις 11: 38 το βράδυ ο σκοπός-παρατηρητής στην κόφα διέκρινε αμυδρά, σε απόσταση ενός μιλίου περίπου, ένα παγόβουνο. Πίεσε το κουμπί του τηλεφώνου που τον συνέδεε με τη γέφυρα. Το κουδούνι κτύπησε. Καμμιά απάντηση. Πέρασε ένα λεπτό. Ο «Τιτανικός» προχώρησε ακόμα περισσότερο. Ο σκοπός-παρατηρητής συνέχιζε να πιέζει το κουμπί. Το τηλέφωνο κτυπούσε. Τελικά, κάποιος απάντησε.
«Παγόβουνο! Κατ' ευθείαν εμπρός!», ξεφώνισε ο σκοπός-παρατηρητής.
Ο ύπαρχος, που έτυχε να βρίσκεται στη γέφυρα δεν έχασε καιρό ούτε καν για να επιβεβαιώσει το μήνυμα.
«'Ολο αριστερά!, ξεφώνισε με τη σειρά του.
Ο πηδαλιούχος γύρισε στα γρήγορα το τιμόνι και ο πρόβολος άρχισε να στρέφει προς τ' αριστερά, αλλά το «τέρας» του πάγου, που βγήκε μέσα από τη νύχτα, είχε σχεδόν πέσει πάνω στο πλοίο.
Ο «Τιτανικός» την ώρα εκείνη έπλεε σε βόρειο γεωγραφικό πλάτος 41' 46'' και δυτικό γεωγραφικό μήκος 50' 14''.
ΕΛΑΦΡΟ ΤΡΑΝΤΑΓΜΑ
Μετωπική σύγκρουση αποφεύχθηκε, αλλά το σκάφος «ξύστηκε» κατά μήκος του βυθισμένου τμήματος του τεραστίου παγοβούνου. Η ατσάλινη καρίνα του «Τιτανικού» σχίσθηκε πέρα για πέρα, σαν χαρτί, στα πέντε πρόσθια δεξιά διαμερίσματά του. Το ρήγμα —μήκους 90 μέτρων— ήταν ίσιο και λείο σαν να είχε γίνει από κονσερβοκόφτη.
Η ώρα ήταν ακριβώς 11: 40 το βράδυ.
Οι επιβάτες δεν κατάλαβαν τίποτα για το τι ακριβώς είχε συμβεί. Απλώς ένοιωσαν ένα ελαφρό τράνταγμα. Μετά ένα δεύτερο. Αυτοί που έπαιζαν χαρτιά στο καπνιστήριο, έσπευσαν στα παράθυρα και είδαν να παρελεύνει μπροστά στα μάτια τους ένα ένα παγόβουνο ύψους είκοσι μέτρων από την επιφάνεια της θαλάσσης (Τα 9/10 του όγκου ενός παγοβούνου είναι βυθισμένα στο νερό). Το πλοίο, υπέθεσαν, απλώς το είχε αγγίξει. Ξαναγύρισαν στα χαρτιά τους. Λίγοι μόνον επιβάτες, άνδρες και γυναίκες, με βραδυνά ενδύματα -μερικοί τυλιγμένοι στις ρομπ-ντε-σαμπρ τους και τις νυχτικιές τους -ανέβηκαν στο κατάστρωμα και αναρωτιούνταν τι είχε συμβεί. Κομμάτια πάγου είχαν πέσει στο μέρος της πλώρης. 'Εσπευσαν να τα μαζέψουν, να τα διατηρήσουν, αν μπορούσαν, για σουβενίρ.
ΑΠΛΗ ΑΣΚΗΣΗ!
Οι λέβητες σταμάτησαν να δουλεύουν. Αυτό ανησύχησε περισσότερο τώρα τους επιβάτες από ό,τι τα δύο ελαφριά τραντάγματα. Οι μηχανές του «Τιτανικού» ήταν πανίσχυρες. Το δόνισμά τους ήταν αισθητό παντού, σε όλο το διάστημα του ταξιδίου. Η ξαφνική σιγή τους ήταν ανεξήγητη.
Απότομα, όλα ζωντάνεψαν στο κτάστρωμα, στους διαδρόμους και στις καμπίνες. 'Ανδρες, γυναίκες και παιδιά είχαν ξυπνήσει και τώρα ο καθένας είχε και κάτι να ρωτήσει.
Και κατόπιν, οι επιβάτες, που βρίσκονταν ακόμα στις καμπίνες τους, άκουσαν την προσταγή που άρχισε να επαναλαμβάνεται στους διαδρόμους με κραυγές:
«'Ολοι οι επιβάτες να φορέσουν σωσίβια και να βγουν στο κατάστρωμα!».
Ένας - ένας, αρχίζουν να βγαίνουν από τις καμπίνες τους. Η θέα των σωσιβίων πάνω από τα βαρειά παλτά τους, τους φαίνεται κωμική. Αστειεύονται μεταξύ τους. Η πεποίθεσή τους ότι ο «Τιτανικός» είναι αβύθιστος δεν είχε κλονισθεί. Το πλοίο ήταν πολύ μεγάλο, πώς λοιπόν ήταν δυνατόν να πάθει σοβαρές ζημίες από επιπλέοντες πάγους; Η νύχτα ήταν πάρα πολύ γαλήνια, πάρα πολύ όμορφη, πώς λοιπόν μπορούσε να φέρει θάνατο; Απλώς, νόμιζαν, ότι ο κυβερνήτης Σμιθ λάμβανε μέτρα προνοίας, ότι έκανε μόνον μια συνηθισμένη άσκηση εγκαταλείψεως του σκάφους.
'Οτι πράγματι κάτι το σοβαρό είχε συμβεί, το αντελήφθηκαν μόνον όταν το πλήρωμα άρχισε να αφαιρεί τα σκεπάσματα από τις σωσίβιες λέμβους. Αυτό έφερε σύγχιση. Τα αστεία και τα πειράγματα σταμάτησαν.
Φωνές, υποθέσεις, ερμηνείες...
Σιγά, σιγά άρχισε να επικρατεί και η άποψη ότι το πλοίο κινδύνευε, παρότι κάποιοι διατηρούσαν ακόμη την ψυχραμία τους επιμένοντας ότι ο «Τιτανικός» δεν βυθίζεται.
'Οτι αυτό δεν ίσχυε πλέον, το αντιλήφθηκε αμέσως ο σχεδιαστής του «Τιτανικού» μόλις ειδοποιήθηκε πως από το σκίσιμο που προκάλεσε το παγόβουνο έμπαιναν νερά που είχαν πλημμυρίσει τα κάτω στρώματα του πλοίου.
Το S.O.S.
Λίγα λεπτά μετά τα μεσάνυχτα της Κυριακής προς την Δευτέρα και με ακριβή ώρα 00:15 ο «Τιτανικός» εκπέμπει με τον ασύρματό του το πρώτο σήμα κινδύνου, το S.O.S. (Save Our Souls -Σώσατε τας Ψυχάς Ημών) και αρχίζει η ρίψη φωτοβολίδων. Μισή ώρα αργότερα θα δοθεί και η εντολή από τον πλοίαρχο Σμιθ να κατεβεί στη θάλασσα και η πρώτη σωσίβια λέμβος, η υπ' αριθμόν 7.
Παρά τις προσπάθειες των ανδρών του πληρώματος, η σύγχιση μεγάλωνε από λεπτό σε λεπτό. Σχεδόν όλοι είχαν καταλάβει τι συνέβαινε.
Μετά δόθηκε η εντολή:
«'Ολοι οι άνδρες να απομακρυνθούν από τις βάρκες. Οι γυναίκες και τα παιδιά να κατεβούν στον πρώτο εξωτερικό διάδρομο».
Οι άνδρες υπάκουσαν. 'Αλλοι ακούμπησαν στα κάγκελλα του καταστρώματος, άλλοι κάθησαν κάτω και άλλοι άρχισαν να βηματίζουν αργά, πάνω-κάτω.
Το πλήρωμα έβγαλε τώρα όλες τις λέμβους στα πλευρά του πλοίου, τις χαμήλωσε και τα γυναικόπαιδα άρχισαν να επιβιβάζονται. Πολλές γυναίκες αρνήθηκαν να φύγουν και να αφήσουν τους άνδρες τους στο πλοίο. Γαντζώθηκαν πάνω τους και με βία τις απέσπασαν οι αξιωματικοί και οι ναύτες για να τις βάλουν στις βάρκες.
ΗΡΕΜΙΑ ΚΑΙ ΤΑΞΗ
Γενικά κατά την επιβίβαση στις λέμβους επεκράτησε ηρεμία και τάξη. Δεν σημειώθηκε πανικός. Δεν ακούσθηκαν υστερικά κλάμματα και λυγμοί. Μόνο στην πρύμνη, όπου είχαν στριμωχθεί οι επιβάτες της 3ης θέσεως, κυρίως μετανάστες για τη «Γη της Επαγγελίας» -κάπου 700 άτομα- έγινε μια μικρή φασαρία. Η γροθιά ενός αξιωματικού και ένας πυροβολισμός, που έσχισε τον αέρα, επανέφεραν και εκεί την τάξη.
Οι πρώτες βάρκες, γεμάτες γυναικόπαιδα, ρίχθηκαν στη θάλασσα. Η τελευταία στις 2:05. Αυτοί που χειρίζονταν τα κουπιά, άρχισαν να δουλεύουν με μανία. 'Ηθελαν να ξεμακρύνουν από τον «Τιτανικό», όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Η δίνη από τη βύθιση ενός τέτοιου μεγάλου πλοίου, το οποίον είχε ήδη πάρει κλίση προς την πλώρη, μπορούσε να τους τραβήξει όλους μέσα.
ΩΡΑ 2:20
Κατά τις 2 το πρωΐ της Δευτέρας, 15 Απριλίου, άρχισε η αγωνία του «Τιτανικού». Αργά έγειρε σε όλο του το μήκος. Η πλώρη του βυθίστηκε και ξαφνικά η πρύμνη του σηκώθηκε πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. 'Ηταν φανερό ότι το πλοίο κόπηκε στα δύο. Τα φώτα στις καμπίνες και στα σαλόνια, που μέχρι τότε ήταν αναμμένα, τρεμόσβησαν, έσβησαν, ξανάναψαν μια - δυό φορές και κατόπιν έσβυσαν για πάντα. 'Ηταν η ώρα 2:18.
Στα λεβητοστάσια και στις μηχανές, όπου οι γεννήτριες είχαν πάψει πια να δουλεύουν, θερμαστές και μηχανικοί, γαντζωμένοι σε κομμάτια πυρωμένου μετάλλου, άρχισαν να παλεύουν με το νερό που ολοένα ανέβαινε. Οι λέβητες και οι πελώριοι ατμοκύλινδροι έσπασαν τελικά τα δεσμά τους και σωριάστηκαν πάνω στα διαφράγματα. Τα κομμάτιασαν.
Ο «Τιτανικός», που τώρα είχε υψωθεί εντελώς κάθετα -η πρύμνη του βρισκόταν κάπου 150 πόδια πάνω από το νερό- στάθηκε για λίγο όρθιος πριν βυθισθεί για πάντα. 'Επειτα γλίστρισε. Στην αρχή αργά - αργά. 'Υστερα πιο γρήγορα, πιο γρήγορα... πιο γρήγορα... ώσπου ο υγρός τάφος ξανάκλεισε πάνω του.
Το μεγαλύτερο πλοίο του κόσμου, ο αβύθιστος κολοσσός, ο Τιτάνας των ωκεανών, είχε χαθεί. Για πάντα.
'Ηταν η ώρα 2:20.
Και τώρα, στην σκοτεινή επιφάνεια της θαλάσσης εκατοντάδες άνθρωποι κουνούσαν χέρια και πόδια, ουρλιάζοντας στα παγωμένα νερά, που έκαναν τις σάρκες τους να νοιώθουν σαν να τις έκοβαν χίλια μαχαίρια.
Μια τραγική χορωδία. 'Ενα ανείπωτο δράμα.
Μετά απόλυτη σιγή. Ο πραγματικός τιτανικός, ο Χάρος, είχε νικήσει και με το παγοκρυστάλλινο δρεπάνι του είχε θερίσει τον χαλύβδινο «Τιτανικό».
Για αυτούς που ήταν στις λέμβους ή ήταν γαντζωμένοι πάνω σε πρόχειρες σχεδίες, πέρασαν ώρες απόλυτου σκοταδιού και απελπισίας. Το πρώτο σκάφος σωτηρίας που έφθασε ήταν το «Καρπάθια», στις 4:10. Το δράμα όμως είχε σχεδόν τελειώσει. Από τους 2228 επιβάτες και πλήρωμα του «Τιτανικού», μόνον 705 είχαν επιζήσει.
Στα παγωμένα νερά του ωκεανού βρήκαν το θάνατο 1523 άτομα. 'Ητοι: 829 επιβάτες και 694 άνδρες του πληρώματος. Σώθηκαν 491 επιβάτες και 214 άνδρες του πληρώματος.
Τα σκάφη περισυλλογής των πνιγέντων, που ξεκινούσαν από το Χάλιφαξ καθημερινώς για να ερευνήσουν την επιφάνεια του ωκεανού γύρω από τον τόπο του ναυαγίου, εύρισκαν επιπλέοντα πτώματα μέχρι τα τέλη του μηνός Μαΐου.
ΠΡΩΤΗ Η «ΓΚΑΖΕΤ»
ΤΟΥ ΜΟΝΤΡΕΑΛ
Σ' ολόκληρο τον κόσμο, η εφημερίδα που έλαβε πρώτη την είδηση της τραγωδίας του «Τιτανικού», ήταν η «Γκαζέτ» του Μόντρεαλ.
Εκείνη την απριλιάτικη νύχτα, τα γραφεία της εφημερίδος έλαβαν ένα τηλεγράφημα για τον Στρέντζερ, τον ρεπόρτερ για τις ναυτιλιακές υποθέσεις. Όταν αυτός απάντησε, άκουσε να του μιλάει ο Τζωρτζ Χάννα, ο διευθυντής του τμήματος εξυπηρετήσεως επιβατών του υποκαταστήματος της ατμοπλοϊκής εταιρείας «'Αλλαν Λάϊν» στο Μόντρεαλ.
Ο Χάννα μόλις είχε λάβει ένα σήμα ασυρμάτου από το «Βιρτζίνιαν», ένα από τα ατμόπλοια της εταιρείας του. Το διάβασε στον Στρέντζερ:
«Ο «Τιτανικός» συγκρούσθηκε με παγόβουνο και εκπέμπει το Σ.Ο.Σ. Το «Βιρτζίνιαν» σπεύδει σε βοήθειά του».
Ο πλοίαρχος Γκάμπελ του «Βιρτζίνιαν» είχε συλλάβει το σήμα απογνώσεως του «Τιτανικού» και είχε τηλεγραφήσει στον Χάννα για να του εξηγήσει για την αλλαγή της πορείας του. Μια και ο Τζωρτζ Χάννα συνδέονταν φιλικά με τον ρεπόρτερ της «Γκαζετ», απεφάσισε και έδωσε πρώτα σ' αυτόν την είδηση. 'Ετσι η «Γκαζέτ» ήταν και η πρώτη εφημερίδα του κόσμου που έμαθε για το ναυάγιο. Ενωρίς εκείνο το πρωΐ, η μοντρεαλίτικη αυτή εφημερίδα κυκλοφόρησε με τον ακόλουθο πηχυαίο τίτλο στην πρώτη σελίδα της:«Ο ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ».
Εκείνη την ημέρα η Γκαζέτ έλαβε «βροχή» τα τηλεφωνήματα από άτομα που αγωνιούσαν να μάθουν περισσότερες λεπτομέρειες.
Μεταξύ των Μοντρεαλιτών που ταξίδευαν με τον «Τιτανικό» ήταν και ο Τσαρλς Μ. Χέης, Πρόεδρος των σιδηροδρόμων «Γκραντ Τρανκ», η σύζυγός του, η κόρη του και ο γαμπρός του Θόρντον Ντάβιντσον.
Προτού αποσυρθεί στο διαμέρισμά του, τη νύχτα της συγκρούσεως, ο Χέης συνομιλούσε με τον συνταγματάρχη 'Αρτσιμπαλντ Γκράσυ του Αμερικανικού Στρατού. Στη συζήτηση, ο πρόεδρος των σιδηροδρόμων είχε εκφράσει τους φόβους του για τον τρόπο που οι ατμοπλοϊκές εταιρείες συναγωνίζονταν μεταξύ τους για το ποια θα έσπαζε το ρεκόρ ταχύτητος στη διάπλευση του Ατλαντικού.
«Να δεις —είχε πει στον Γκράσυ— ότι σύντομα ο συναγωνισμός τους θα καταλήξει σε κάποια φοβερή συμφορά».
«ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΛΟΙΟ
ΕΙΝΑΙ ΑΒΥΘΙΣΤΟ»
Αλλά οι φόβοι του αυτοί δεν είχαν καθόλου κλονίσει την πεποίθεσή του για την ανθεκτικότητα του «Τιτανικού». 'Οταν το υπερωκεάνειο «έξυσε» το παγόβουνο, ο Χέης παρατήρησε: «Αυτό το πλοίο είναι αβύθιστο. 'Ο,τι και να έχουμε χτυπήσει, θα μας κρατήσει στην επιφάνεια τουλάχιστον οκτώ με δέκα ώρες!».
Η γυναίκα του και η κόρη του είχαν επιβιβασθεί σε μια σωσίβια λέμβο, βέβαιες ότι σύντομα θα ξανάβλεπαν αυτούς που είχαν αφήσει στο πλοίο.
«Δεν σκεφθήκαμε καν να τους φιλήσουμε στον αποχαιρετισμό. Νομίζαμε πως δεν διέτρεχαν κίνδυνο, πως η σωτηρία τους ήταν κάτι το σίγουρο», είπε αργότερα η κόρη του στους δημοσιογράφους.
Από τη λέμβο τους, δύο ώρες αργότερα, μάνα και κόρη είδαν τον «Τιτανικό» να βυθίζεται.
Στον κατάλογο των νεκρών από το Μόντρεαλ υπήρχε και ένα μέλος της γνωστής οικογενείας Μόλσον —ο Χ. Μάρκλαντ Μόλσον, που ήταν διευθυντής σε δέκα περίπου μεγάλες επιχειρήσεις, δημοτικός σύμβουλος και πρόεδρος του Βασιλικού Ναυτικού Ομίλου «Σαιντ Λώρενς».
Επίσης μεταξύ των νεκρών ήταν ένας ευρύτατα γνωστός χημικός, ο Ρ.Τ. Λέβυ και ένας νεαρός αθλητής, ο Κουΐγκλεϋ Μπάξτερ.
Η μητέρα του Μπάξτερ και η αδελφή του, σύζυγος του Δρος Φρεντ Ντάγκλας, είχαν εγκαταλείψει το πλοίο με μια από τις σωσίβιες λέμβους.
«Ο αδελφός μου -διηγήθηκε η σύζυγος του Δρος Ντάγκλας- δεν ανησυχούσε. Βέβαια, δεν του άρεσε ο αποχαιρετισμός μας και αυτό μας το έδειξε. Στον αποχαιρετισμό του όμως ήταν ψύχραιμος. Χαμογελούσε και με τα μάτια του μας έδινε κουράγιο. Καθώς απομακρυνόμασταν, αυτός στεκόταν στο κατάστρωμα, ακίνητος, σιωπηλός και μας κύτταζε. Η μητέρα μου κι' εγώ, αγκαλιασμένες, τον βλέπαμε, ώσπου η λέμβος μας ξεμάκρυνε τόσο πολύ, που μας ήταν πια αδύνατο να τον διακρίνουμε. Τελικά χάσαμε και τον «Τιτανικό» από τα μάτια μας».
Η πιο δραματική ιστορία για τα θύματα από το Μόντρεαλ, ήταν αυτή που αφορούσε την οικογένεια ’λλισον.
Ο αρχηγός της οικογενείας αυτής, ο Χάνσεν Τ. ’λλισον, παρά την σχετικά μικρή ηλικία του -ήταν μόλις 30 χρόνων- είχε ήδη δημιουργήσει μια επιτυχή καριέρα στον επιχειρηματικό τομέα σαν συνεταίρος στην εταιρεία «Τζώνσον - Μακντόναλντ - 'Αλλισον». 'Ηταν επίσης ευρύτατα γνωστός στο Μόντρεαλ για την μεγάλη φιλανθρωπική και κοινωνική δράση του.
ΤΟ ΒΡΕΦΟΣ ΑΛΛΙΣΟΝ
Το ζεύγος 'Αλλισον είχε ταξιδεύσει στο εξωτερικό με τα δύο παιδιά του, ένα κοριτσάκι 3 χρόνων και ένα αγοράκι ηλικίας μόνον ολίγων μηνών, που ήταν υπό την επίβλεψη μιας Αγγλίδος τροφού, της 'Αλις Κλέβερ.
Οι γονείς του μωρού, που είχαν βγει στο κατάστρωμα με την κορούλα τους, μόλις άρχισε η εγκατάλειψη του σκάφους, έσπευσαν να κατεβούν στην καμπίνα της τροφού. Την βρήκαν αδειανή. Τι συνέβηκε κατόπιν, κανένας δεν το γνώριζε με ακρίβεια.
'Οπως φαίνεται, οι γονείς άρχισαν να ψάχνουν το πλοίο για να βρουν το παιδί τους. Η ώρα πέρασε. Η τελευταία βάρκα έφυγε. Πατέρας, μητέρα και κόρη πνίγηκαν. Σώθηκε μόνον το βρέφος.
«Το βρέφος 'Αλλισον ήταν αντικείμενο μεγάλου ενδιαφέροντος στο Μανχάταν Χοτέλ...», μετέδιδε ο ανταποκριτής της «Γκαζέτ» από τη Νέα Υόρκη μιαν εβδομάδα μετά το ναυάγιο.
«'Ολοι ήθελαν -έγραφε- να δουν το μικρούλη... Παρόλο που έπασχε από μια ελαφριά μορφή βρογχίτιδος, ήταν ένα ζωηρό και παιχνιδάρικο μωρουδάκι. 'Οσοι όμως το σήκωναν στα χέρια τους, είχαν τα μάτια τους γεμάτα δάκρυα...».
«ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ ΣΕ ΣΕΝΑ
ΘΕΕ ΜΟΥ!»
Το μνημείο για ένα από τα θύματα του «Τιτανικού» υπάρχει στο κέντρο του Μόντρεαλ. Είναι μια λίθινη πλάκα εντοιχισμένη στο νοτιοδυτικό τοίχο του «Καθεδρικού Ναού του Χριστού» (Christ Church Cathedral), που βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Σαιντ Κάθρην και Γιουνιβέρσιτυ, ανάμεσα στα μεγάλα εμπορικά καταστήματα «'Ητονς» και «Μπαίϋ», το πρώην «Μόργκανς». Τοποθετήθηκε εκεί για ένα νέο ηλικίας 23 ετών, τον Βίβιαν 'Αρθουρ Πόνσομπυ Παίην.
Μετά την αποφοίτησή του από το «Γυμνάσιο του Μόντρεαλ» (Montreal High School), o Παίην είχε προσληφθεί από την εταιρεία σιδηροδρόμων «Γκραντ Τρανκ», --προδρόμου των σημερινών Καναδικών Εθνικών Σιδηροδρόμων (Canadian National Railways)-- και είχε κατορθώσει μέσα σε λίγους μήνες να γίνει ο ιδιαίτερος γραμματέας του προέδρου Τσαρλς Μ. Χέης, τον οποίον ακολουθούσε σε όλα τα ταξίδια του. Την ώρα που ο «Τιτανικός» γλιστρούσε στον υγρό τάφο του, ο νέος ήταν στο κατάστρωμα, υποβαστάζοντας από το μπράτσο τον ηλικιωμένο προϊστάμενό του. Η πλάκα εντοιχίσθηκε, όπως λέγει η σχετική επιγραφή της, από 125 συναδέλφους του στην «Γκραντ Τρανκ» σαν:
«...σύμβολο της μεγάλης εκτιμήσεως και έκφραση της συμπαθείας τους προς την οικογένειά του...».
Η επιγραφή τελειώνει με τη φράση «Πιο κοντά σε Σένα, Θεέ μου», που είναι και ο τίτλος ενός θρησκευτικού ύμνου.
Η φράση αυτή χαράχθηκε στην πλάκα του Παίην, γιατί όλοι, τότε, πίστευαν πως η οκταμελής ορχήστρα του «Τιτανικού» έπαιζε αυτόν τον ύμνο την ώρα του καταποντισμού. 'Οπως αποδείχθηκε όμως αργότερα, ο ύμνος που επαιάνιζε η ορχήστρα στις τελευταίες στιγμές του υπερωκεανείου ήταν ένας άλλος, 'Ηταν ένας ύμνος της Επισκοπικής Εκκλησίας των Ηνωμένων Πολιτειών, που η αρχή του είναι η εξής:
«Βοήθησέ με μέσα στην άγρια θάλασσα,
'Υψωσε το βλέμμα μου στον ουρανό,
Αγνότης, θεία δικαιοσύνη,
Ειρήνη και αιωνιότης...».
ΣΤΟΝ ΑΗ-ΣΩΣΤΗ
Και οι τέσσερις 'Ελληνες επιβάτες; Τα δύο αδέλφια από τη Μεσσηνία και οι δύο συγχωριανοί τους;
Kοινή μοίρα μέχρι το τέλος...
Κάπου σκόρπιοι στον ωκεανό...
'Η, κάπου χωμένοι... 'Ισως, σε κάποια γωνιά, σε κάποιο από τα κοιμητήρια του Χάλιφαξ, εκεί όπου τελείωσαν το υπερατλαντικό ταξίδι τους πολλά από τα θύματα της τραγωδίας του «Τιτανικού».
Ποιός ξέρει...
Oι καμπάνες του Αη-Σώστη...
'Ηχος βουβός για τις 100 οικογένειες του χωριού.
H Eλλάδα, είχε κι αυτή τότε το πικρό της μερίδιο.
Πόσοι, όμως, το γνώριζαν;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΑΡΤΖΑΚΟΣ
400 μίλια μακριά από τις ακτές της Νέας Γης.
που βύθισε τον "ΤΙΤΑΝΙΚΟ";
Το ακριβές μέγεθος του παγόβουνου, με το οποίο συγκρούσθηκε ο "Τιτανικός", πιθανόν να μην γίνει ποτέ γνωστό, αλλά σύμφωνα με τα δημοσιεύματα και τις περιγραφές των εφημερίδων, που κυκλοφόρησαν αμέσως μετά το ναυάγιο, είχε περίπου 50 με 100 πόδια ύψος και 200 με 400 πόδια μήκος.
Η παραπλεύρως φωτογραφία είναι αντίγραφο της φωτογραφίας του παγόβουνου με το οποίο το υπερωκεάνειο "Τιτανικός" πιστεύεται ότι συγκρούσθηκε στις 14 Απριλίου 1912 στο βόρειο γεωγραφικό πλάτος 41' 46'' και δυτικό γεωγραφικό πλάτος 50' 14'' του Ατλαντικού Ωκεανού.
Η φωτογραφία ήταν στην κατοχή του πλοιάρχου Ντε Καρτερέτ, κυβερνήτου του καλωδιοφόρου σκάφους "Μακαίϋ Μπέννετ" της τηλεγραφικής εταιρείας "Γουέστερν Γιούνιον".
Ο πλοίαρχος Ντε Καρτερέτ ανέφερε ότι το εικονιζόμενο παγόβουνο, ήταν το μοναδικό που υπήρχε πλησίον της περιοχής της συγκρούσεως. Το "Μακαίϋ Μπέννετ" ήταν ένα από τα πρώτα πλοία που έσπευσαν στον τόπο του ναυαγίου. Είχε σταλεί εκεί από την ατμοπλοϊκή εταιρεία "Γουάϊτ Στάρ Λάϊνς" για την περισσυλογή συντριμμάτων του "Τιτανικού".
Κατά την εκτέλεση αυτής της υπηρεσίας του βρήκε συντρίμμια και πτώματα να επιπλέουν στην περιοχή του παγόβουνου, τα οποία μετέφερε στο Χάλιφαξ. Αυτός είναι και ο λόγος που πιστεύεται ότι το εικονιζόμενο παγόβουνο είναι εκείνο που χτύπησε ο "Τιτανικός" και βυθίσθηκε. Ο πλοίαρχος Ντε Καρτερέτ παρέδωσε την φωτογραφία στον πλοίαρχο Α.Λ. Γκάμπλ, κυβερνήτου του σκάφους "Σενέκα" της Ακτοφυλακής των Ηνωμένων Πολιτειών.
'Αλλες, όμως, καταθέσεις μαρτύρων της θαλάσσιας αυτής τραγωδίας αναφέρουν, ότι υπήρχαν και διάφορα άλλα παγόβουνα στην περιοχή, όπου συγκρούσθηκε ο "Τιτανικός".
http://pages.globetrotter.net/gcradb/TITANIC.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου